Präteritum ( Almanca Geçmiş Zaman )

Präteritum Almancada -di li geçmiş zamandır bir diğer adıysa Imperfekt. Perfekt ile aynı anlamda olsalar da gramer olarak farklı kullanım tarzları vardır. Ayrıca präteritum genellikle hikaye dilidir. Hikayelerde, romanlarda, yazılı metinlerde geçmiş zaman präteritum ile yapılır. Präteritum fiillere “yapı-yordu, gidi,yordu” gibi anlamlar katar. Herhangi bir hikaye kitabını açıp okuduğunuzda präteritum fiillere sıkça rastlarsınız.
Präteritum haben ve sein fiili
Özne | haben | sein |
---|---|---|
ich | hatte | war |
du | hattest | warst |
er/sie/es | hatte | war |
wir | hatten | hatten |
ihr | hattet | wart |
sie/Sie | hatten | hatten |
Präteritumda haben– hatten sein fiili ise – waren olarak şekil değiştirir. Haben fiili “sahiptim,sahiptin,sahipsin..” anlamlarına gelirken sein fiili ise “-dim,-dın,-din…” anlamlarındadır.
Präteritum yazı dili olarak kullanılır demiştik fakat haben ve sein fiilleri konuşma dilinde präteritum haliyle kullanılırlar.
Präteritumda düzenli ve düzensiz fiilleri ayrı başlıklar altında detaylandırarak inceleyeceğiz.
Imperfekt Düzenli Fiiller
Imperfekt düzenli fiillerde fiil köküne “-t” harfi getirilir.
ich | lernte |
du | lerntest |
er/sie/es | lernte |
wir | lernten |
ihr | lerntet |
sie/Sie | lerntet |
Kökü t, d, m, n harfleriyle biten fiillere telaffuz edilebilmeleri için “-t’ nin” başına birde “-e” eklenir.
ich | arbeitete |
du | arbeitetest |
er/sie/es | arbeitete |
wir | arbeiteten |
ihr | arbeitetet |
sie/Sie | arbeiteten |
- -rn ve -ln ile biten kelimelerdeyse sondaki “n” harfi düşer. N harfi düştükten sonra präteritum düzenli fiil çekimleme kuralı olduğu gibi uygulanır.
ich | sammelte |
du | sammeltest |
er/sie/es | sammelte |
wir | sammelten |
ihr | sammeltet |
sie/Sie | sammelten |
özne | zeigen | arbeite | hören | schicken |
---|---|---|---|---|
ich | zeigte | arbeitete | hörte | schickte |
du | zeigtest | arbeitetest | hörtest | schicktest |
er/sie/es | zeigte | arbeitete | hörte | schickte |
wir | zeigten | arbeiteten | hörten | schickten |
ihr | zeigtet | arbeitetet | hörtet | schicktet |
sie/Sie | zeigten | arbeiteten | hörten | schickten |
Imperfekt Düzensiz Fiiller
Düzensiz fiiller yapı itibariyle kökte bir değişiklik yaşayan fiillerdi. Imperfektte bazı düzensiz filler 1. tekil şahıs zamirinde ve 3. tekil şahıs zamirinde “-te” alırken bazılarında almazlar ve yalnızca kök haliyle söylenirler. Örneğin “kommen” fiili Präsens zamanda “kam” olarak çekimlenir ve birinci tekil şahıs ve 3. tekil şahısta “kamte” yerine “kam” olarak çekimlenirler. Başlıklarda örnekler halinde inceleyeceğiz fakat fiillerin düzensiz fiilleri imperfekt halleriyle öğrenmeniz gerekiyor.
1.ve 3. tekil Şahıslarda Yalnızca Kök ile Çekimlenen Fiiller
Helfen, kommen, laufen, sehen gibi filler 1. ve 3. tekil şahıslarda yalnızca kök hali ile yazılır.
helfen | kommen | laufen | sehen | |
---|---|---|---|---|
ich | half | kam | lief | sah |
du | halfst | kamst | liefst | sahst |
er/sie/es | half | kam | lief | sah |
wir | halfen | kamen | liefen | sahen |
ihr | halft | kamt | lieft | saht |
sie/Sie | halfen | kamen | liefen | sahen |
Bu fiiller 1. ve 3. tekil şahıs zamirlerinde “-t” harfini almazlar ve yalnızca kök ile yazılırlar.
Konuşma Dilinde de Kullanılan Präteritum Fiiller
Aşağıdaki fiiller mutlaka öğrenilmesi gereken fiillerdir. Bu fiiller aynı zamanda gündelik hayatta konuşurkende kullanılırlar ve bazıları yardımcı fiil olarak kullanılır.
Infinitiv | Präteritum | ich er; sie; es | du | wir sie; Sie | ihr |
---|---|---|---|---|---|
sein | waren | war | warst | waren | wart |
haben | hatten | hatte | hattest | hatten | hattet |
werden | wurden | wurde | wurdest | wurden | wurdet |
wissen | wussten | wusste | wusstest | wussten | wusstet |
denken | dachten | dachte | dachtest | dachten | dachtet |
gehen | gingen | ging | gingst | gingen | gingt |
fahren | fuhren | fuhr | fuhrst | fuhren | fuhrt |
bringen | brachten | brachte | brachtest | brachten | brachtet |
lassen | ließen | ließ | ließt | ließen | ließt |
Präteritum da Modalverben Kullanımı
Modalverben yani Almanca tarz fiillerde aynı yukarıdaki listedeki fiiller gibi konuşma dilinde Präteritum olarak kullanılabilirler. Mögen fiilinin Konjunktiv II formu olan “möchten yardımcı fiili” präteritumda kullanılmaz. Onun yerine “wollten” yardımcı fiili kullanılır.
Infinitiv | Präteritum | ich er; sie; es | du | wir sie; Sie | ihr |
---|---|---|---|---|---|
dürfen | durften | durfte | durftest | durften | durftet |
können | konnten | konnte | konntest | konnten | konntet |
mögen | mochten | mochte | mochtest | mochten | mochtet |
möchten* | wollten | wollte | wolltest | wollten | wolltet |
müssen | mussten | musste | musstest | mussten | musstet |
sollen | sollten | sollte | solltest | sollten | solltet |
wollen | wollten | wollte | wolltest | wollten | wolltet |
Präteritum Modalverben Cümle Örnekleri
Präteritumda modalverben (Almanca tarz fiiller) ile cümle kurarken yalnızca modalverben präteritum çekime uğrar. Diğer fiil ise infinitiv hali ile cümlenin sonunda yer alır.
Ich wollte in Deutschland studieren. |
Almanya’da öğrenim görmek istiyordum. |
In der Schule mussten wir jeden Tag viele Hausaufgaben machen. |
Okulda her gün bir sürü ödev yapmak zorundaydık. |
Ich konnte leider nicht zur Party kommen. |
Maalesef partiye gelemedim. |
Vor zwei Monaten durfte man hier rauchen. |
İki ay önce burada sigara içmek yasak değildi. |
Wir sollten uns eigentlich gestern für die Prüfung anmelden. |
Aslında dün sınava kaydolmamız gerekiyordu. |
Präteritum fiil listesi
mastar | präteritum | Türkçe |
---|---|---|
bewegen | bewogen | bir şeyi yerinden oynatmak |
bitten | bat | rica etmek |
bleichen | blich | beyazlatmak |
bleiben | blieb | kalmak |
empfahlen | empfahl | önermek |
fahren | fuhr | sürmek |
denken | dachte | düşünmek |
essen | aß | yemek |
fallen | fiel | düşmek |
finden | fand | bulmak |
fliegen | flog | uçmak |
fliehen | floh | firar etmek/kaçmak |
gebaren | gebar | doğurmak |
geben | gab | vermek |
gelten | galt | geçerli olmak |
gehen | ging | gitmek |
gewinnen | gewann | kazanmak |
kennen | kannte | adlandırmak |
kommen | kam | gelmek |
leihen | lieh | ödünç vermek |
lesen | las | okumak |
liegen | lag | yatmak |
lügen | log | yalan söylemek |
raten | riet | nasihat vermek |
reiten | ritt | ata binmek |
ringen | rang | güreşmek |
rufen | rief | çağırmak |
schwimmen | schwamm | yüzmek |
schreiben | schrieb | yazmak |
schlagen | schlug | dövmek |
sehen | sah | görmek |
senden | sandte | göndermek |
singen | sang | şarkı söylemek |
sinnen | sann | düşünmeye dalmak |
sprechen | sprach | konuşmak |
tragen | trug | taşımak |
tun | tat | yapmak |
verbieten | verbot | yasaklamak |
vergessen | vergass | unutmak |
verlieren | verlor | kaybetmek |
ziehen | zog | çekmek |
4 Yorum